1Q84 – HARUKİ MURAKAMİ KİTAP YORUMU

KÜNYE:

Adı: 1Q84

Orijinal Adı: 1Q84

Yazar: Haruki Murakami

Çeviren: Hüseyin Can Erkin

Yayınevi: Doğan Kitap, 10. Baskı-2015

Sayfa Sayısı: 1256

Alıntılar:

-“Elbette” dedi Aomame. Adam haklıydı. Tek bir kütle, tek bir zamanda, ancak tek bir yerde olabilirdi. Einstein ispatlamıştı. Gerçek daima soğuk ve ebediyen yalnız başınadır.

-Küçük nüanslar bile, bir cümleyi yaşattığı gibi, öldürebilir de.

-“Kötü anlamda söylemedim” dedi Öğretmen. “Bir şey gibi olmamak, asla kötü değildir. Henüz bir çerçeveye sıkıştırılmadığın anlamına gelir ne de olsa.”

-Öyküler ormanında olgular arasındaki ilişki ne kadar açık seçik olursa olsun, net yanıtlar bulmak mümkün değildi. Öykünün rolü, kabaca söylenecek olursa, bir sorunu başka bir şekle dönüştürmekti. Bu hareketin niteliği ve yönü sayesinde, yanıt öyküde ortaya çıkıyordu. Tengo gerçeklik dünyasına, elinde bu yanıtla dönüyordu. Anlaşılmaz bir büyünün yazıldığı bir kağıt parçası tutarmış gibi. Kimi zaman bu büyü yetersiz kalıyor, gerçeklik dünyasında hemen işe yaramıyordu. Fakat içinde olasılıklar barındırıyordu. Bir gün o büyüyü çözebilirdi. Bu olasılık, Tengo’nun yüreğinin derinliklerine işleyen bir sıcaklık haline geliyordu.

-Aomame sık sık, kendi kendine bir insanın özgürlüğünün nasıl bir şey olduğunu sorardı. İnsan bir kafesten kurtulsa bile, çıktığında kendini bulduğu yeni yerin aslında daha büyük bir kafes olması olası mıydı acaba?

-Yürekten sevdiğin bir insan varsa, bir kişi olsun yeter, hayatın kurtulmuş demektir.

-Yapanlar bir mantık uydurarak, yaptıklarını meşru göstererek unutabilir. Görmek istemedikleri şeylerden bakışlarını kaçırabilir. Fakat mağdur taraf unutamaz. Bakışlarını da kaçıramaz. Anılar anne babadan çocuğa aktarılır. Dünya dediğin şey Aomame, birbiriyle çelişen anıların sonu gelmez savaşıdır.

-Bir kez yazıya döküldü mü o artık benim öyküm olmaktan çıkar.

-Açıklanmadığı zaman anlayamıyor olman, ne kadar açıklanırsa açıklansın anlayamayacağın anlamına gelir.

-Gölge, biz insanların iyicil varlıklar olmaya çalışmasıyla aynı ölçüde şeytani bir varlıktır. Biz iyi, mükemmel ve üstün insanlar olmak için ne kadar çabalarsak, gölge de o ölçüde, karanlık, şeytani ve yıkıcı eğilimini keskinleştirir. İnsan kendi kapasitesini aşarak mükemmel olmaya çalışırken, gölge cehenneme inerek şeytan haline gelir. Çünkü doğada insanın, kendisinden daha aşkın bir varlık olması, kendisinden daha aşağı bir varlık olması kadar ağır bir suçtur.

-Anlamını açıklayamam demiyorum. Fakat sözcüklerle açıklandığı anda yitirilen anlamlar olur.

-İnsanların üstderi hücrelerinin, her gün 40 milyon tanesinin yitirildiği gerçeğini Tengo bir an anımsayıverdi. Bu hücreler koparak gözle görülmeyen zerrecikler haline gelip havada kayboluyordu. Biz de belki bu dünya için üstderi hücreleri gibiyizdir. Öyleyse birilerinin bir gün aniden ortadan kaybolması hiç de tuhaf değil.

Ben Ne Düşünüyorum?

Bazı kitaplara yorum yazmak o kadar zor ki.. Sanırım okuduğum her iyi kitapta bunu bir kez daha anlıyorum. Öyle ki okuduktan 15 gün sonra ancak cesaret edip 3-5 satır yazabiliyorum.

Haruki Murakami, 1Q84’te kocaman, bambaşka bir dünya yaratmış. Bölümleri yazarken bir bölümü Tengo’ya bir bölümü Aomame’ye ayırması da bu devasa kitabı kolayca okunabilir hale getirmiş. Çünkü sürekli merak ediyorsunuz. Şimdi ne olacak, Aomame ne yapacak, Tengo ne diyecek derken bölümler su gibi geçip gidiyor.

Kitapta, kadına şiddet uygulayan erkekleri özel bir yöntemle öldüren bir kadın, kendi halinde bir Matematik öğretmeni ve yazar iken farkında olmadan hayal bile edemeyeceği işlere bulaşan bir adam, dağ başında küçük bir komünde büyümüş, orası haricinde dünyayı doğru dürüst görmemiş, yaşadığı birtakım şeylerden dehşete düşüp komünden kaçan 17 yaşında bir kız, radikal bir dini cemaat, paralel evrenler, “iki dünya biraraya gelmeden mümkün olmayan bir aşk” ve çokça da heyecan var.

Tüm bu olaylar 1984 (ya da 1Q84 mü demeliyim) yılında geçiyor. 1Q84 ismini kitapta bir karakter buluyor. Bir şekilde artık önceden yaşadığı dünyada olmadığına kanaat getiriyor ve Question markın Q’sunu alarak yaşadığı bu yeni dünyaya 1Q84 adını veriyor.

Bir gün gökyüzüne bakıp alıştığınız parlak ayın biraz arkasında küflenmiş gibi duran yemyeşil bir ay daha gördüğünüzü düşünün. İşte bir bakıma o dehşetin hikayesi bu.

Kitap beni dünyasına o kadar çok almış ki hala gökyüzünde 2. ayı arıyorum. Bir şekilde tüm bu olayların yaşanmışlığı hissi doğuyor içimde. Belki de başka bir dünyanın mümkün olabileceğine olan inancım yüzünden bilmiyorum. Fırsatım olsa alıp başımı 2 aylı dünyaya geçer miydim onu da bilmiyorum. Biz insanlar bilmediğimiz şeylere karşı hep bir korku duymaz mıyız? Belki de sırf bu yüzden kabul etmenin zor geleceği şeyleri yok saymakta direniriz. Alışkanlıklarımızı değiştirmekten korkarız.

Kitabı zevkle okudum ama hala anlayamadığım bazı şeyler olduğu kanısındayım. Sanırım Murakami’nin en büyük hazzı da bu, okuyucunun kafasını allak bullak etmek :) Ki zaten ben de onu bu yüzden seviyorum. Bu arada küçük bir uyarı; bu kitaba başlamadan önce George Orwell’ın 1984’ünü okursanız gönderme yapılan yerlerde benim gibi bakakalmazsınız :D

Kediler Şehri hikayesi kitapta en sevdiğim ayrıntılardan biriydi. Üstelik kitap da bana biraz Kediler Şehri’ndeymişim gibi davrandı galiba. Sanki bana “Seni sevmiyor değiliz; ama buraya ait değilsin. Son treni de kaçırmadan buradan git.” dedi gibi hissediyorum.

Benim için her açıdan ilham verici bir kitap oldu. Ve unutamayacaklarım, ilerleyen yıllarda yeniden okuyacaklarım arasına girdi. Tabii bütün bunlarda Hüseyin Can Erkin’in de rolü büyük. Kusursuz denebilecek bir çeviri yapmış. Direk Japonca’dan çeviriyor olması da okuyucuyu, kitapları dıdının dıdısından okumaktan kurtarmış. Sanırım ona kocaman bir teşekkür borçluyuz :)

Kitabı Murakami sever herkese önerebilirim, ama Murakami okumaya başlamak için iyi bir tercih değil. Önceden tarzına aşina olanlar büyük bir zevkle okuyacaklardır. Ki Murakami hayranlarından bile kitabı sevmeyip yarım bırakanlar olmuş. Ben hiçbir yerinde sıkılmadım; ama siz sıkılırsanız bile sabredin, ilerleyen bölümler çok daha heyecanlı olacak. Ve sizi kesinlikle düşünmeye itecek. Hem de her şey hakkında.

Yaşadığımız dünya gerçek mi? Bilmiyorum. Siz yine de bu gece bir gökyüzüne bakın :)

Puanlama:

-Kapak Tasarımı: 5/5 (%5)

Ben bu kapağı seviyorum ya. Gerçi bi tarafta Aomame, bir tarafta Tengo olan kapak da güzel. Ama böylesi hayal gücümüzü kısıtlamamış oluyor :)   

-İsim – Kitap Uyumu: /5 (%5)

Daha ne olsun :)

-Özgün Konu – Özgün Anlatım: 5/5 (%30)

Yazar, hiç görmediğim duymadığım bir dünya yaratmış, üstelik bunu kendine has üslubuyla yapmış.

-Yazarın Dili:  5/5 (%30)

Murakami severler bilir zaten, onun kitaplarında kendine has bazı ögeler vardır. Bu kitapta da onları korumuş ve oldukça akıcı bir dille anlatmış.

-Kitabın Dünyası: 5/5 (%30)

Yukarda yazdıklarımdan sonra söylenecek çok da bir şey yok bence.

Kitabın Puanı: 5/5