ÇOĞUL KİŞİLİK BOZUKLUKLARI (ÇKB) VE KİTAPLAR

Sürekli nerede ve ne yapıyor olduğunuzu anlamaya çalışarak bir hayat geçirdiğinizi düşünün, gözünüzü bir açışınızda ağustos ayıyken bir sonrakinde aralık ayında olduğunuzu… Sürekli yapmadığınız şeyler yüzünden cezalandırılıp neden insanların sürekli yapmadığınız şeyleri yapmışsınız gibi yalan söylediğini anlamlandıramadığınızı… Etrafınızda sizi tanıyor gibi davranan, daha önce hiç görmediğiniz birçok insan olduğunu… Sürekli bir şeyler yaşamak için koşuşturmak zorunda olduğunuzu, her zaman çok kısıtlı bi vaktiniz olduğunu…O kadar ki hamileliğinizi yaşamadan bir çocuğunuz olduğunu öğrenip onun için mücadele etmeniz gerekiyor. Yalnızca birinin hayal gücünün ürettiği bir kişilik olduğunuzu öğrenmek ne kadar çılgınca gelirdi! 

Evet, çoğul kişilik bozukluğundan bahsediyorum. Hayatım boyunca psikolojik bozukluklara karşı ilgim olmuştur. Ama çoğul kişilik bozukluğuna bakışım diğerlerinden oldukça farklı. Çünkü bana insanın yaşama isteğini hatırlatıyor. Yaşamak, yaşayabilmek için her şeyi yapabiliyoruz. Kalbimizi paramparça eden olayları unutup hayata devam edebilmek için…

Bu konuyla ilgili yazılmış harika bir kitap var. Kim Noble, kitabında kendi yaşadıklarını anlatıyor. Çünkü o da bir ÇKB hastası. Yıllarca bunun normal olduğunu, bütün insanların öyle yaşadığını düşünmüş. Fakat mevsimlerin bu kadar hızla değişmesi, kendine geldiğinde her tarafının boya olduğunu görüp bunun için azarlanması fakat bu konu hakkında hiçbir şey bilmemesi… İnsanlar neden sürekli yapmadığım şeyleri yapmışım gibi davranıyor diyor Kim Noble. "Bazen sanki tüm hayatım işlemediğim suçlara karşı kendimi savunarak geçmiş gibi geliyor." diyor. Sürekli tanımadığı insanların onunla uzun zamandır arkadaşmışçasına gelip konuşmasını ya da yaptığı bir şeyden dolayı ona kızmasını anlamaya çalışarak yaşıyor. Hamile olduğunu bile bilmiyor fakat gözünü açtığında bir bebeği olduğunu öğreniyor. 

ÇKB hastaları birden fazla kişiliği aynı bedende barındırırlar. “Farklı kişilikler bir otelin döner kapısından girip çıkan konuklar gibi bedene girip çıkarlar.”  Her kişilik ayrı bir insan gibi farklı istek, inanç ve tercihlere sahip olur. Farklı kişilere aşık olabilirler. Bazı vakalarda kişiliklerin birbirinden haberi olurken ya da diğerlerinin yaptıklarını sanki uykudaymış gibi izleyebilirken bazı vakalarda bu hiç olmaz. Mesela Kim Noble’ın kişilikleri arasında en ufak bir sızıntı yok. Hepsinin kendine ait evleri, kendine ait arkadaşları, işleri, yaşamları var. Bu yüzden aynı bedendeki birçok kişilikten biri olduklarına inanmakta güçlük çekiyorlar. Hatta anlattığına göre bazıları hala inanmıyormuş. Kişiliklerin bazıları 3, bazıları 15, bazıları 30lu 40lı yaşlarda. İçlerinde homoseksüel ve anoreksik olanlar da var. Bir şey onların zamanda donup kalmalarına neden olmuş. Oprah Show’a katıldığında “tacize uğradınız mı” sorusuna “ben değil ama bu beden uğradı” diye cevap veriyor Noble. O böyle bir olayı hatırlamıyor ama bazı kişilikler bunu hatırlıyor ve bedeni korumaya çalışıyor. Bu yüzden diyor ki “Sanırım bir beden paylaşmak biraz da bir otobüs kullanmaya benziyor. Otobüste kaç kişi olursa olsun, kontrol tek bir kişinin elinde oluyor. Aramızdaki tek fark, bu yolculardan herhangi birinin herhangi bir zamanda direksiyon başına geçebileceği.”

ÇKB ile ilgili en dikkat çekici nokta ise bedenin kendini asla riske atmaması. Mesela araba kullanmayı bilmeyen bir kişilik asla araba kullanırken ortaya çıkmıyor. En duygulandığım ve unutamadığım kısım ise kişilikler kendi kızı olduğunu bilmese bile (çoğunlukla bir arkadaşının kızı zannederek) Kim Noble’ ın kızına asla zarar vermiyor ve onun için her şeyi yapabilecek güçte. “Çünkü çocuk ile beden arasındaki bağ asla onu tehlikeye atmayacak kadar derin.”

Bu konu hakkında bahsi geçen diğer bir kitapsa Dr. Jekyll ve Mr. Hyde’ın Tuhaf Hikayesi. Fakat bana göre bu kitabı ÇKB konusu içinde değerlendirmek pek de doğru değil. Yine de henüz ÇKB diye bir hastalığın bilinmediği bir dönemde bu kitabın yazılmış olması ilgimi çekiyor. Bu yüzden belki konuya başlangıç açısından iyi bir kitap olabilir. Kitap daha çok insanın çift taraflı doğasını anlatıyor. Nasıl hepimiz iyilik ve kötülüğü barındırıyorsak Dr. Jekyll ve Mr. Hyde da bu iyi ve kötü taraflarımız ayrı ayrı yaşamlar sürseler nasıl olurdu diye sorduruyor bize. Bu yüzden bence şu cümle kitabın özeti: “Düşünceme göre, insanın bu iki tarafı ayrı ayrı yaşayabilseler, hayatlarının bütün çekilmez tarafları ortadan kaybolup gidecek ve bu ikiliden günahkar olanı, namuslu ikizinin isteklerinden ve vicdan azabından kurtulmuş halde kendi yolunda ilerleyecekti; dürüst olan kişilikse, ahlaki olarak daha yüce yaşantısında kendisine zevk veren iyi işlerle meşgul olacak ve dıştan gelen kötülüğün ellerinde yüz karası işlerle ve pişmanlıklarla hayatını mahvetmeden, başını eğmeden, güvenle yol alabilecekti.”

“Hyde darağacına gönderilecek mi? Yoksa kendini son anda kurtaracak cesareti bulacak mı? Tanrı bilir; ben bunu önemsemiyorum artık; bu yaşadığım benim ölüm anım ve şimdiden sonra olacaklar beni ilgilendirmiyor.”

Kısaca özetlemek gerekirse konu ile ilgili önerilerim:

Kitaplar:

-Hepimiz- Kim Noble

-Dr. Jekyll ve Mr. Hyde’ın Tuhaf Hikayesi – Robert Louis Stevenson

Film:

-Sybil : Tarihteki ilk tespit edilmiş ÇKB yi anlatıyor. Ve kesinlikle önerdiğim bir film.

Dizi:

-Kill Me Heal Me:  Kore yapımı bu dizi de ÇKB yi anlamak açısından oldukça güzel bir yapım. Oyuncular gerçekten iyi oynuyorlar ve dizinin müzikleri de bir harika! Ayrıca çok da eğlenceli bir dizi. (Burdan diziyi bana “tam senlik” diyerek öneren ve bu güzellikle tanışmama vesile olan arkadaşıma teşekkürleri bir borç bilirim :D )

*Unutmayın ki benim psikoloji konusunda herhangi bir eğitimim yok. Bu yüzden herhangi bir noktada hata yaptığımı düşünüyorsanız ya da ÇKB konusunda söyleyecekleriniz varsa lütfen benimle paylaşın :)